این مطلب حقوقی 
توسط وکیل پایه یک دادگستری حسن اسماعیلی تایید شده است. 
فهرست مطالب
انتقال اموال قبل از مطالبه مهریه
خیلی از مردان به‌محض اینکه احساس می‌کنند همسرشان ممکن است مهریه را مطالبه کند، اقدام به انتقال اموال خود به نام بستگان یا دوستان می‌کنند؛ مثلاً خانه، زمین یا ماشین را صوری به نام مادر یا برادر می‌زنند تا مهریه به آن‌ها تعلق نگیرد. اما آیا این کار واقعاً باعث نجات از پرداخت مهریه می‌شود؟
پاسخ کوتاه این است: خیر، در بسیاری از موارد اگر بتوانید در دادگاه اثبات کنید که انتقال اموال صوری بوده و با هدف فرار از پرداخت مهریه انجام شده، آن معامله باطل یا قابل ابطال است و شما می‌توانید با کمک وکیل دادخواست “ابطال معامله به قصد فرار از دین” بدهید و اموال را برای اجرای مهریه توقیف کنید.
فهرست مطالب
- انتقال اموال قبل از مطالبه مهریه یعنی چه؟
- چه اموالی قابل توقیف برای مهریه هستند؟
- انواع روش‌های انتقال اموال و تحلیل حقوقی آن‌ها
- شرایط اثبات صوری بودن انتقال
- اقدامات قانونی زن برای جلوگیری از فرار از مهریه
- تحلیل مواد قانونی مرتبط
- نکات مهم در دعاوی ابطال معامله
- لیست وکیل
- پرونده‌های موفق
- پرسش‌های متداول
انتقال اموال قبل از مطالبه مهریه یعنی چه؟
این موضوع معمولاً وقتی اتفاق می‌افتد که شوهر احتمال می‌دهد همسرش قصد مطالبه مهریه را دارد. او برای جلوگیری از توقیف دارایی‌ها، دارایی‌هایش را به نام دیگران می‌زند. در ظاهر ممکن است سند قانونی تنظیم شود، ولی در باطن طرفین (شوهر و گیرنده مال) قصد واقعی انتقال ندارند و فقط ظاهرسازی می‌کنند تا دارایی‌ها از مهریه دور بماند.
چه اموالی قابل توقیف برای مهریه هستند؟
هر مالی که متعلق به مرد باشد و از نظر قانونی قابل بازداشت باشد، برای اجرای مهریه قابل توقیف است.
جدول: انواع اموال قابل توقیف برای مهریه
| نوع دارایی | قابلیت توقیف | توضیحات |
|---|---|---|
| ملک (خانه، زمین) | بله | اگر مالکیت رسمی داشته باشد |
| حساب بانکی | بله | قابل توقیف از طریق دستور قضایی |
| خودرو | بله | اگر در سیستم راهور به نام مرد باشد |
| حقوق و دستمزد | تا یک‌چهارم | طبق قانون اجرای محکومیت‌های مالی |
| وسایل ضروری منزل | خیر | جزو مستثنیات دین است |
روش‌های انتقال اموال و نگاه قانون به آن‌ها
۱. انتقال صوری
در این حالت فروش یا واگذاری صرفاً روی کاغذ انجام می‌شود و واقعیت ندارد. قانون در صورت اثبات صوری بودن، معامله را باطل یا قابل ابطال می‌داند.
۲. هبه (بخشیدن مال)
گاهی مرد مالی را به عنوان «هبه» به بستگان نزدیک خود می‌بخشد. در صورتی که زن بتواند اثبات کند این اقدام با نیت فرار از دین بوده، قابل پیگیری است.
۳. فروش به قیمت پایین به نزدیکان
قانون این نوع انتقال را نیز در صورت وجود قصد فرار از دین، مشمول ابطال می‌داند.
چگونه ثابت کنیم انتقال اموال صوری بوده؟
برای ابطال معامله به قصد فرار از دین باید زن در دادگاه اثبات کند:
- شوهر بدهکار مهریه بوده یا احتمال بدهکار شدن وجود داشته؛
- انتقال مال بدون دریافت وجه واقعی صورت گرفته؛
- انتقال به بستگان نزدیک انجام شده؛
- مال در زمان کوتاهی قبل از مطالبه مهریه منتقل شده؛
- مدارک، شهادت شهود یا حتی شواهد مالی وجود دارد که انتقال واقعی نبوده.
جدول: مدارک لازم برای ابطال معامله صوری
| نوع مدرک | کاربرد |
|---|---|
| سند رسمی ازدواج | اثبات بدهی مهریه |
| استعلام دارایی | شناسایی اموال قبل و بعد از انتقال |
| شهادت شهود | اثبات صوری بودن معامله |
| پیامک‌ها یا مکاتبات | نیت واقعی شوهر در انتقال را نشان می‌دهد |
| قرارداد انتقال | بررسی شرایط و زمان انتقال |
اقدامات زن برای جلوگیری از فرار از پرداخت مهریه
- دادخواست تأمین خواسته: زن می‌تواند در همان ابتدای مطالبه مهریه، با ارائه دادخواست تأمین خواسته، از توقیف اموال مرد جلوگیری کند.
- طرح دعوای ابطال معامله به قصد فرار از دین: اگر اموال قبلاً منتقل شده باشد.
- درخواست استعلام از ثبت، راهور، بانک و دارایی: برای شناسایی اموال منتقل‌شده.
- گزارش به اجرای ثبت یا دادگاه حقوقی: جهت توقف نقل‌و‌انتقال بیشتر یا اعمال محدودیت‌های قانونی.
مواد قانونی مرتبط
ماده ۲۱۸ قانون مدنی
«هرگاه معلوم شود که معامله به قصد فرار از دین به‌طور صوری انجام شده، آن معامله نافذ نیست.»
تفسیر: اگر زن ثابت کند که شوهر تنها برای فرار از پرداخت مهریه اموال را واگذار کرده، دادگاه آن را بی‌اعتبار می‌داند.
ماده ۲۱۸ مکرر قانون مدنی
«هرگاه طلبکار به دادگاه دادخواست دهد که بدهکار با داشتن دین مسلم، اموال خود را به دیگری منتقل کرده تا طلب او را ندهد، دادگاه می‌تواند آن معامله را به ضرر طلبکار باطل اعلام کند.»
تفسیر: این ماده دقیقاً شرایط دعوای “ابطال معامله به قصد فرار از دین” را بیان می‌کند. در زمینه مهریه، زن به‌عنوان طلبکار می‌تواند این دعوا را مطرح کند.
ماده ۶۳ قانون اجرای احکام مدنی
«مستثنیات دین قابل توقیف نیستند، ولی سایر اموال محکوم‌علیه (شوهر) به‌نفع محکوم‌له (زن) توقیف می‌شوند.»
تفسیر: اموالی مانند وسایل ضروری منزل یا حداقل حقوق ماهانه مرد قابل توقیف نیستند.
نکات کلیدی برای موفقیت در دعوای ابطال معامله
- سرعت عمل مهم است. تأخیر در پیگیری باعث پنهان شدن مدارک یا اموال می‌شود.
- همکاری با وکیل متخصص در پرونده‌های خانواده و مهریه ضرورت دارد.
- دادگاه‌ها برای اثبات صوری بودن معامله سخت‌گیرند؛ مدرک و استدلال حقوقی قوی لازم است.
