در این مقاله چگونگی و مراحل اعتراض به رای دادگاه را توضیح خواهیم داد. در ادامه این مطلب همراه ما باشید.

گروه وکلای دیوان سالار، ضمن توصیف و ارائه‌ی توضیحاتی پیرامون سازوکارهای اعتراض به رای دادگاه برای آشنایی بهتر شما، می‌تواند پذیرای پرونده‌های شما بوده و آن‌ها را به بهترین وکلای کشور بسپارد.

ما در گروه وکلای دیوان سالار با تیمی متشکل از چندین وکیل اعتراض به رای دادگاه، با کارنامه ای درخشان در کنار شما هستیم.

برای تماس جهت رزرو جلسه وکالت کلیک کنید:

☎️ 021-44899341

☎️ 0937-937-0-110 (منشی وکیل | پاسخگویی فوری 24 ساعته | تماس تلفنی + واتساپ)

اعتراض به رای دادگاه

با وجود بهبود فرایند دادرسی در دنیای مدرن و تدوین قوانین دقیق و سخت‌گیرانه، امکان بروز خطا در امر قضاوت و داوری منتفی نیست.

به همین دلیل، قانون‌گذار برای تحقق دادرسی عادلانه، کاستن از خطا در امر قضاوت و افزایش اعتماد جامعه به نهاد قضایی، سازوکارهایی را در نظر گرفته است که به عنوان اعتراض به رای دادگاه، شناخته می‌شوند.

اعتراض به رای دادگاه چیست؟

در تمامی دعاوی اعم از حقوقی و کیفری، مرجع صدور حکم، احکامی صادر می‌کند که این احکام صادره ممکن است به زیان خواهان (شاکی در دعوی کیفری) یا خواسته (متشاکی در دعوی کیفری) باشد.

اما این انتهای فرآیند قضایی نیست، چراکه احکام و آرای صادر شده هنوز قطعی به حساب نمی‌آیند و مجموعه‌ی فرآیندهایی برای نام اعتراض به رای دادگاه وجود دارند.

زیان‌ دیدگان حکم دادگاه بدوی، می‌توانند با استفاده از آنها موجب تغییر حکم صادر شده و صدور حکم و رایی مجدد و متفاوت نسبت به مرجع صدور حکم بدوی شوند.

روش های اعتراض به رای دادگاه کدامند؟

روش‌های اعتراض به رای دادگاه به دو دسته‌ی عادی و فوق‌العاده تقسیم می‌شوند.

روش های عادی اعتراض به رای دادگاه

روش‌های عادی اعتراض به رای دادگاه شامل موارد زیر می‌باشند:

واخواهی در چه مواردی انجام می‌شود؟

در صورتی‌ که حکم دادگاه، به طور غیابی صادر شود از این روش اعتراض به حکم دادگاه می‌توان استفاده نمود.

مطابق ماده‌ی 305 قانون آیین دادرسی مدنی، حق اعتراض محکوم علیه غایب به رسمیت شناخته شده است.

ضرورت دارد که واخواه تا حداکثر بیست روز پس از صدور رای، با تکمیل نمودن دادخواست واخواهی و ارائه‌ی آن به دادگاه، نسبت به رای صادر شده اعتراض نماید.

محتمل است که دادخواست موردنظر کامل نباشد که در این‌ صورت، اخطار رفع نقص توسط مدیر دفتر دادگاه صادر می‌شود و در صورتی که که دادگاه، اعتراض واخواه را تایید نکند، می‌تواند حکم یا قرار قبلی را که به صورت غیابی صادر شده بود، تایید نماید.

 تجدیدنظرخواهی چیست؟

دومین سازوکار اعتراض به رای دادگاه که مربوط به آرای حضوری است، تجدید نظر خواهی نام دارد. تجدید نظر در اصطلاح به معنای بازبینی مجدد کلیه‌ی فرایندهای صدور حکم دادگاه بدوی می‌باشد.

مهلت تجدیدنظرخواهی برای اعتراض به رای دادگاه چقدر است؟

مطابق ماده‌ی 336 قانون آیین دادرسی مدنی، مهلت اعتراض به آرای صادر شده برای اشخاص مقیم ایران، 20 روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور، دو ماه پس از تاریخ صدور رای می‌باشد.

جهات تجدیدنظر کدامند؟ در چه مواردی می‌توان تقاضای تجدیدنظر داد؟

ماده‌ی 348 آیین دادرسی مدنی، موارد زیر را برای اعتراض به رای دادگاه با تجدید نظر خواهی در نظر گرفته است.

چه مواردی در دادخواست تجدیدنظر باید وجود داشته باشند؟

مطابق ماده‌ی 339 قانون آیین دادرسی مدنی، شخص تجدید نظر خواه باید دادخواست خود را در مهلت مقرر به دفتر دادگاه صادر کننده‌ی رای یا بازداشتگاهی که در آنجا توقیف است، ارائه کند.

موارد ضروری موجود در دادخواست مطابق ماده‌ی 341 به شرح زیر است:

 در صورت صدور رای دادگاه تجدیدنظر چه اتفاقی خواهد افتاد؟

مطابق ماده‌ی 365 قانون آیین دادرسی مدنی، آرای صادره در مرحله‌ی تجدید نظر خواهی جز در موارد مقرر شده در ماده‌ی 326، قطعی هستند.

کدامیک از آرای دادگاه‌ها در امور کیفری امکان تجدیدنظر خواهی را دارند؟

مطابق ماده‌ی 232 آیین دادرسی کیفری، آرای دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری قطعی هستند مگر در موارد ذیل كه قابل تجدید نظر می‌باشند:

روش های فوق العاده اعتراض به رای دادگاه

روش‌های فوق العاده اعتراض به رای دادگاه شامل موارد مختلف اند که 3 مورد زیر، مهم‌ترین آنها محسوب می‌گردند:

فرجام خواهی به چه معناست؟

آنگونه که ذکر شد، روش‌های فوق‌‌العاده‌ای برای اعتراض به رای دادگاه وجود دارد. فرجام خواهی یکی از این روشهاست. فرجام‌ خواهی برای اعتراض به رای هر دو دادگاه بدوی و تجدید نظر، بنابر شرایطی که قانون‌گذار پیش‌بینی نموده قابل انجام است.

فرجام خواهی مجموعه‌ی فرآیندهایی است که به بررسی تطبیق یا عدم تطبیق رای دادگاه با موازین قانونی و شرعی می‌پردازد.

در فرجام خواهی، رای به سود یا زیان طرفین دعوا صادر نمی‌شود بلکه این مسئله مورد بررسی قرار می‌گیرد که رای صادر شده در دادگاه بدوی یا تجدید نظر، مبتنی بر مقررات قانونی و موازین شرعی بوده است یا خیر؟

چگونه به فرجام خواهی رسیدگی می‌شود؟

در صورت رعایت شرایط و الزاماتی که رای صادره در دادگاه بدوی یا تجدید نظر را، قابل رسیدگی فرجامی می‌کند و همچنین رعایت نکات ضروری برای تنظیم دادخواست، پرونده توسط دیوان عالی کشور بررسی شده و سپس، رئیس دیوان عالی یا یکی از معاونان ایشان، پرونده‌ی موردنظر را به یکی از شعب زیرمجموعه‌ی دیوان عالی کشور ارجاع می‌دهد.

رسیدگی و بررسی پرونده معمولاً بدون نیاز به حضور طرفین دعوی صورت می‌پذیرد، به استثنای مواردی که شعبه‌ی رسیدگی کننده، حضور ایشان را ضروری بداند.

شعبه، مطابق نظر اکثریت قضات، در رابطه با تایید یا رد حکم فرجام خواسته، اقدام به تصمیم‌گیری می‌نماید و فرایند نقص یا تایید حکم به تفصیل در قانون پیش‌بینی شده است.

تا چه زمانی مهلت فرجام خواهی برای اعتراض به رای دادگاه وجود دارد؟

مدت زمان طرح فرجام خواهی برای اعتراض به حکم دادگاه، برای اشخاص ساکن داخل کشور، 20 روز و برای افراد مقیم در خارج از کشور، دو ماه پس از تاریخ صدور رای می‌باشد.

مدت زمان اعتراض به رای دادگاه

با توجه به اینکه رای صادره از سوی دادگاه بدوی کیفری می باشد یا حقوقی مدت زمان اعتراض به رای دادگاه متفاوت می باشد.

همینطور از دیگر موارد تاثیر گدار در مدت زمان اعتراض به رای دادگاه محل سکونت شخصی است که درخواست تجدیدنظر به رای دادگاه را دارد.
به این صورت که اگر شخص در داخل ایران ساکن باشد مدت زمان اعتراض به رای دادگاه 20 روز پس از تاریخ ابلاغ حکم و پایان مهلت واخواهی می باشد.
این زمان برای افرادی که خارج از کشور سکونت دارند 2 ماه در نظر گرفته شده است.

لازم به ذکر است اگر حکمی که قصد اعتراض به رای آن را دارید مربوط به جرایم کیفری باشد مدت زمان اعتراض به رای دادگاه متفاوت است.

به این صورت که مدت زمان اعتراض به رای دادگاه برای افراد ساکن در داخل ایران 10 روز و برای افراد مقیم خارج از ایران یک ماه در نظر گرفته شده است.

اعاده دادرسی چیست؟

یکی از روش‌های فوق‌العاده اعتراض به رای دادگاه است که در آن از دادگاه انتظار می‌رود که از حکم قطعی صادر شده‌ی‌ خود، منصرف شود.

قانون‌گذار با علم به اینکه امکان بروز خطا در صدور حکم وجود دارد، امکان اعاده دادرسی را مبتنی بر ضوابطی در نظر گرفته است.

از سوی دیگر دادرسی عادلانه باید به گونه‌ای باشد تا خود محکوم نیز احساس کند که عدالت در حق او اجرا شده و مورد ظلم قرار نگرفته است.

لازم است بدانیم که درخواست اعاده دادرسی در دادگاه تجدید نظر توسط دادگاهی که حکم قطعی را صادر می‌نماید، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

درخواست اعاده دادرسی به دو نوع اصلی و طاری تقسیم می‌شود. اعاده دادرسی اصلی مستقلاً صورت می‌پذیرد، حال آنکه اعاده دادرسی طاری در ضمن دادرسی دیگری مورد بررسی قرار می‌گیرد.

در چه مواردی می‌توان درخواست اعاده دادرسی را مطرح نمود؟

ماده‌ی 426 قانون آیین دادرسی مدنی، جهات اعاده دادرسی را ذکر نموده است که به چند مورد از آنها اشاره می‌کنیم.

فرض کنید حکم قطعی دادگاه با استناد به اسنادی صادر شده باشد که پس از صدور حکم، جعلی بودن آن مستندات احراز شود و یا اینکه اسناد و مدارک جدیدی پس از صدور حکم قطعی به دست آید که موجب احراز حقانیت ادعای متقاضی اعاده دادرسی شود.

در صورتی که طرف مقابل به روش حیله یا تقلبی که در روند پرونده موثر بوده است متوسل شده باشد، اعاده دادرسی مورد قبول قرار می‌گیرد.

تا چه زمانی می‌توان تقاضای اعاده دادرسی داشت؟

مدت زمان اعتراض به رای دادگاه با طرح درخواست اعاده دادرسی، 20 روز برای افراد مقیم ایران و دوماه برای اشخاصی است که در خارج از ایران قرار دارند.

این مدت زمان، برای آرای حضوری قطعی از روز ابلاغ و برای آرای غیابی از تاریخ پایان مهلت درخواست واخواهی و تقاضای تجدید نظر محاسبه می‌گردد.

اعتراض ثالث چیست؟

سومین امکان اعتراض به رای دادگاه به صورت فوق‌‌العاده، اعتراض ثالث نام دارد.
فرض کنید که در رای صادر شده در دعوایی حقوقی یا کیفری، ضرر و خسارتی به حقوق شخص ثالثی وارد شود یا آن شخص را که به طور مستقیم جزء طرفین دعوی محسوب نمی‌شود، متضرر کند.

حال آنکه شخص سوم یا نماینده‌اش در این فرآیند دادرسی که منجر به صدور چنین حکمی شده، دخیل نبوده‌اند. در این صورت، شخص ثالث حق اعتراض به رای دادگاه و نیز به کلیه‌ی آرای دادگاه‌های انقلاب و عمومی و تجدید نظر را خواهد داشت.

هزینه اعتراض به رای دادگاه چقدر است؟

حق الوکاله اعتراض به رای دادگاه متناسب با موضوعات مختلف، بسته به نوع پرونده و صلاحیت دادگاه‌های رسیدگی، تفاوت‌های قابل توجهی دارد.

در بخشی از پرونده‌هایی که ماهیت مالی دارند درصدی از ارزش پرونده به عنوان حق الوکاله دریافت می‌شود؛ هر چند معمولاً، حق الوکاله‌ی پرونده‌ها، مبتنی بر توافق میان وکیل و موکل دریافت می‌شوند.

اعتراض به رای دادگاه تجدید نظر امکان‌پذیر است؟

آنگونه که در بخش‌هایی از این نوشته اشاره شد در روش‌های فوق‌العاده دادرسی، قانون‌گذار با تعیین شرایطی، امکان اعتراض به رای دادگاه تجدید نظر را فراهم نموده است.

اعتراض به رای شورای حل اختلاف چگونه انجام می‌شود؟

کلیه‌ی رای‌های صادر شده در شورای حل اختلاف، می‌توانند مشمول فرایند تجدید نظر خواهی قرار بگیرند

لازم به ذکر است که گزارشات اصلاحی صادر شده در شورا، قابلیت قرار گرفتن در روند تجدید نظر خواهی را ندارند.

دادگاه کیفری و یا دادگاه عمومی حقوقی حوزه‌ی قضایی، بنابر نوع و ماهیت پرونده، به عنوان دادگاه تجدید نظر، مرجع رسیدگی خواهند بود.

وکیل اعتراض به رای دادگاه به ما چه کمکی می‌نماید؟

همانطور که در بخش‌های مختلف این مقاله اشاره شد، وکیل برای اعتراض به رای دادگاه، اقدام به تهیه‌ی دادخواست و تقدیم آن به مراجع قضایی می‌کند.

در صورتی که روش اعتراض به رای دادگاه، به گونه‌ای باشد که حضور طرفین دعوی در آن ضرورت داشته باشد، وکیل به دفاع از موکل خود می‌پردازد.

بهترین وکیل برای اعتراض به رای دادگاه دارای چه ویژگی‌هایی است؟

انتظار می‌رود که آشنایی با ماهیت پرونده‌ها، تجربه‌ی بالا، تسلط به قوانین و آیین‌نامه‌های اعتراض به رای دادگاه و توانایی قابل توجه برای تنظیم دادخواست از شروط لازم چنین وکیلی باشد.